Omiyage, meibutsu, απ’όλα έχει ο μπαξές

Σίγουρα έχετε ακούσει τη λέξη σουβενίρ. Έχετε ακούσει όμως τη λέξη omiyage; Τα omiyage (お土産) είναι η ιαπωνική έκδοση των σουβενίρ. Παραδοσιακά, όταν κάποιος από τη δουλειά ή το εργαστήριο πάει ταξίδι, ανεξάρτητα αν αυτό είναι για δουλειά ή αναψυχή, είναι σύνηθες να φέρνει μικρά δώρα για όλους. Τις περισσότερες φορές, τα omiyage θα είναι φαγητό ή γλυκό, ατομικά τυλιγμένο με εντυπωσιακό περιτύλιγμα. Τα μαγαζιά πουλάνε κουτιά με ντουζίνες ή εικοσάδες προσεκτικά συσκευασμένων εδεσμάτων, ώστε να μπορείς να τα αφήσεις στο γραφείο του καθενός χωρίς κίνδυνο. Η εύκολη λύση είναι κάτι σε μορφή μπισκότου ή κράκερ, όπως το senbei σε σχήμα Φούτζι από την περιοχή των λιμνών γύρω από το διάσημο ηφαίστειο.

Ωστόσο, το πιο γνωστό omiyage μάλλον είναι τα kitkat σε ειδική έκδοση, διαφορετική για κάθε περιοχή της Ιαπωνίας. Για παράδειγμα, η έκδοση kitkat για το Sendai έχει γεύση zunda shake, από τα δημοφιλή φασόλια edamame της περιοχής. H έκδοση της Okinawa δε θα μπορούσε να έχει άλλη γεύση από τη διάσημη μωβ γλυκοπατάτα του τροπικού νησιού.

Στο Harajuku, το οποίο είναι γεμάτο με καταστήματα καλλυντικών, ένα omiyage (που αν μη τι άλλο απευθύνεται περισσότερο σε ξένους τουρίστες) είναι σπέσιαλ μάσκες ομορφιάς μιας χρήσης με εικόνες από το παλιό Τόκυο, το Έντο. Όμως, το κλασσικό omiyage του Τόκυο είναι η Tokyo banana, ένα απαλό γεμιστό κουλούρι σε σχήμα μπανάνας. Όσο για τους υπόλοιπους νομούς του Kanto είναι το σαμπλέ περιστέρι (hato sable, 鳩サブレー) για την Καναγκάβα, ένα γεμιστό με κρέμα φιστικιού (peanuts saichu, ぴーなっつ最中) στην Τσίμπα και ένα manju από αλεύρι ρυζιού και γλυκά κόκκινα φασόλια (jumangoku manju, 十万石まんじゅう) από τη Σαϊτάμα. Αντίστοιχα, το πιο δημοφιλές σουβενίρ του Κυότο είναι ένα κέικ με τσάι μάτσα (kyobaum, 京ばあむ), για την Όσακα είναι τα ζουμερά buns με γέμιση χοιρινού (butaman 551 horai,「豚まん」 / 551蓬莱), για τη Χιροσίμα είναι ένα manju σε σχήμα φύλλου σφενταμιού (momiji manju, もみじ饅頭), για το Ναγκασάκι ένα manjuu με γέμιση χοιρινό (nagasaki kakuni manju, 長崎角煮まんじゅう) και για το Χοκκάιντο είναι ένα μπισκότο με λευκή σοκολάτα και όνομα που φέρνει μειδίαμα (white lover, 白い恋人).

Η λογική προστάζει ότι εφόσον πήγες σε κάποιο συγκεκριμένο μέρος, καλό είναι να επιστρέψεις με omiyage αντιπροσωπευτικά της περιοχής. Εμφανίζεται λοιπόν η έννοια του meibutsu (名物), δηλαδή των επώνυμων προϊόντων κάθε περιοχής. Όταν πρωτοήρθα στην Ιαπωνία και έβλεπα τους υπόλοιπους να αφήνουν omiyage στο γραφείο μου, ενθουσιάστηκα με την ιδέα. Άρχισα να διαλέγω ευλαβικά τα καλύτερα για να φέρω πίσω μετά από κάθε μικρή εκδρομή εντός της χώρας. Μετά από κάποιο καιρό, άρχισαν τα σχόλια τύπου “πάλι κάπου πήγε η Έλενα” οπότε το έκοψα, για να μην φαίνεται ότι διασκεδάζω αντί να διαβάζω. Κάπως έτσι άρχισα να ψάχνω τα meibutsu κάθε περιοχής, όχι για να τα φέρω πίσω στο Τόκυο ως σουβενίρ, αλλά για να τα δοκιμάσω κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μου. Στη Νάρα, την πολύ πολύ παλιά πρωτεύουσα κάπου στον 8ο αιώνα μ.Χ., μπορεί κανείς να βρει εξαιρετικά παραδοσιακά ιαπωνικά γλυκά, συνήθως με βάση το αλεύρι ρυζιού και πάστα από γλυκά κόκκινα φασόλια.

Στο ημι-τροπικό νησί Αμάμι-Οσίμα ευδοκιμούν διάφορα δέντρα με τροπικά φρούτα και κατά συνέπεια είναι γνωστό για διάφορα εδέσματα με βάση το dragonfruit ή το mango. Σε ένα άλλο “μεγάλο νησί” Οσίμα, το Ιζου-Οσίμα, προτείνεται απ’ όλους να δοκιμάσει κανείς το πικάντικο ντόπιο bekko sushi.

Το μεγάλο δυτικό λιμάνι του νομού Νιίγκατα, το Τζοέτσου, όντας λιμάνι, είναι διάσημο για τα φρέσκα ψάρια του. Η ντόπια σπεσιαλιτέ δε θα μπορούσε να είναι άλλη από τα ψητά ψάρια και θαλασσινά.

Άλλες περιοχές είναι διάσημες για τα λαχανικά τους. Το Νοζάβα-Όνσεν, ένα χωριό στο Ναγκάνο, είναι δημοφιλές για τις θερμές πηγές του, αλλά και για το ομώνυμο λαχανικό nozawa που μοιάζει με σπανάκι. Η σπεσιαλιτέ του χωριού είναι ατμιστά buns με nozawa και φρέσκο κρεμμυδάκι για γέμιση. Πηγαίνοντας στα ανατολικά, η Σιζουόκα είναι διάσημη για τα πράσινά της: το πράσινο τσάι και το δυνατό wasabi.

Η πόλη-ορισμός του καλού φαγητού και της διασκέδασης, η Οσάκα, έχει ίσως τις περισσότερες σπεσιαλιτέ. Αξίζει κανείς να δοκιμάσει εκεί okonomiyaki, το οποίο περιγράφεται συχνά ως “η ιαπωνική εκδοχή της πίτσας”, και takoyaki, τηγανιτές μπάλες ζυμαριού με γέμιση χταπόδι.

Μιας και η Ιαπωνία έχει 47 ολόκληρους νομούς, δεν μπορώ να περιγράψω τα omiyage και meibutsu κάθε ενός από αυτούς (αλλά μπορείτε να κάνετε μια αρχή για τα σουβενίρ εδώ και για την ντόπια κουζίνα και συστατικά εδώ). Είναι όμως εύκολο να τα αναγνωρίσει κανείς, μιας και όλα τα τουριστικά μαγαζιά κάθε περιοχής πουλούν πάνω κάτω τα ίδια. Οι Ιάπωνες λατρεύουν τις λίστες, συνεπώς υπάρχουν άπειρες λίστες με βαθμολογίες για τα σουβενίρ που αξίζουν σε κάθε νομό. Πριν το επόμενο ταξίδι στην Ιαπωνία, προσπαθείστε να ψάξετε τα τοπικά meibutsu. Ταυτόχρονα, είναι ένας ωραίος τρόπος για να μάθει κανείς λίγες λεπτομέρειες παραπάνω για το κλίμα και τη γεωγραφία του νομού που θα επισκεφτεί.