belleelene

Πάντα μου φαινόταν ενδιαφέρουσα η κατάληξη των ονομάτων των πολωνικών πόλεων, και εννοείται μπέρδευα το Warsaw με το Krakow και το Wroclaw. Μέχρι που πήγα στην Κρακοβία, κατάλαβα ότι είναι εκείνη η όμορφη πόλη στο νότο με πρόσβαση προς το Ζακοπάνε, και κάπως τα ξεμπέρδεψα.

Η πόλη της Κρακοβίας ιδρύθηκε από τον μυθικό Krakus, γύρω στον 8ο αιώνα. Ο Σλάβος βασιλιάς έφερε τη φυλή του από τον Βιστούλα και έφτιαξε το κάστρο του πάνω στον λόφο Wawel (προφέρεται Βάβελ και όχι Βαβέλ), αφού πρώτα σκότωσε τον ομόνυμο δράκο ταΐζοντας τον ένα πρόβατο παραγεμισμένο με θειάφι. Τον δράκο θα τον δείτε να φυσάει καπνό ακριβώς κάτω από τα τείχη του κάστρου, είναι πλέον αυτοκινούμενος. Κόρη του Krakus είναι η πριγκίπισσα Wanda, δημοφιλής στις τέχνες (των Πολωνών), μιας και είτε η ομορφιά της είτε ο όρκος παρθενίας της, έσωσαν την πόλη από επίδοξους κατακτητές. Σήμερα, η Κρακοβία θεωρώ ότι είναι στο τοπ-3 των χριστουγενιάτικων προορισμών των Ελλήνων, μαζί με Βιέννη και Πράγα. Πριν κάποια χρόνια λογικά οι χαμηλές τιμές την έκαναν πόλο έλξης, όμως αυτό ήταν “εμείς παλιά, πιο παλιά, πίναμε μπύρα με 30 λεπτά όχι 3 ευρώ” σύμφωνα με τους πιο ταξιδεμένους.

Η Κρακοβία, όπως και η Πολωνία γενικότερα είναι γεμάτη με μεγαλοπρεπείς καθολικές εκκλησίες. Να μην πω για την τεράστια αγάπη που τρέφουν οι κάτοικοι για τον “δικό τους” πάπα, τον Ιωάννη-Παύλο. Αρκετές από τις εκκλησίες στην παλιά πόλη (Stare Miasto), έχουν ελεύθερη εισόδο και πανέμορφες συλλογές με θρησκευτικούς πίνακες στα παρεκκλήσια τους. Κομμένα χέρια, κομμένα αυτιά, ξεκοιλιασμένα έντερα, και τα λοιπά πάθη των αγίων για να διαδώσουν το λόγο του Θεού. Αν ωστόσο είσαι της πιο “ελαφριάς” διασκέδασης, η πόλη έχει πάρει τα πάνω τις από το 2020 και μετά. Έγινε μια μεγάλη ανάπλαση στο πρώην ορυχείο κιμωλίας του Zakrzówek που περιλαμβάνει από ποδηλατόδρομους μέχρι πισίνες. Εμείς πήγαμε μια γρήγορη ποδηλατάδα και κάναμε ακριβώς 10 λεπτά βουτιά με το ρολόι, πριν το αεροδρόμιο (tip: ποτέ ποδηλατάδα με την ψυχή στο στόμα – αλλά να πάτε παιδιά μου αν έχει λιακάδα). Ταυτόχρονα, η πόλη έχει άφθονα μπαρ τριγύρω στην Εβραϊκή συνοικία, με μπροστάρη το παμπάλαιο Alchemia με το λαβύρινθο από δωμάτια.

Εβραϊκή συνοικία αναφέραμε, οπότε μάνι-μάνι φτάσαμε στα κομβικά γεγονότα της ιστορίας της πόλης. Καθώς η Κρακοβία άκμαζε ως εμπορικός σταθμός υπό τον βασιλιά Κασίμιρ τον 3ο (άπειρες φορές ακούσαμε το όνομά του), ένα κύμα Εβραίων μεταναστών εγκαταστάθηκε στην γειτονική (τότε) πόλη Kazimierz. Ολόκληρη η χώρα αναπτύθηκε και έφθινε ξανά, με αποτέλεσμα να μείνει για δυο αιώνες μοιρασμένη στα γειτονικά βασίλεια. Ας μην ξεχνάμε ότι η καημένη η Πολωνία ειναι το σημείο μηδέν σε όλους τους σύγχρονους πολέμους (μαρμαρωμένε βασιλιά στο Giewont ξύπνα, 2/2 αποτυχίες έχεις). Το 1916 εισέβαλαν οι Γερμανοί και της έταξαν την ανεξαρτησία της. Τον 1939, εισέβαλαν ξανά, και μαζί τους έφεραν και όλα τα ναζιστικά ιδεώδη. Σοκάρει το ολοκαύτωμα των Εβραίων της πόλης, αλλά και άλλων πόλεων, με εβραϊκές οικογένειες που έφτασαν εδώ υπό ψευδείς υποσχέσεις, μέχρι και από τη Θεσσαλονίκη. Τυχερή μες στην ατυχία της η πόλη, γιατί σε αντίθεση με τη Βαρσοβία, δεν καταστράφηκε ιδαιτέρως στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε αποτελεί «μουσειακή» πρωτεύουσα της πολωνικής μνήμης.

Από τα ψηλά τείχη του Εβραϊκού γκέτο με το Φαρμακείο Αετός (Apteka pod Orłem) και το εργαστήριο πορσελάνης του Σίντλερ (Fabryka ‘Emalia’ Oskara Schindlera), μέχρι την επιγραφή “η εργασία απελευθερώνει” στην πύλη του κοντινού στρατοπέδου συγκέντρωσης Auschwitz-Birkenau, η φθορά και ο πόνος είναι φανερή στην Κρακοβία. Οι εκτιμήσεις διαφέρουν, αλλά λέγεται ότι 3 εκατομμύρια Εβραίοι έχασαν τη ζωή τους εδώ στον ΒΠΠ και άλλοι τόσοι Πολωνοί, που και αυτοί θεωρούνταν κατώτερα όντα ως σλαβικό φύλο. *Insert customary μα αφού τους τα έκαναν γιατί κάνουν τα ίδια βλ. Παλαιστίνη commentary.* Παρόλα αυτά, οι Πολωνοί έδειξαν αξιοθαύμαστη αντίσταση, εντός και εκτός χώρας, με την υποστήριξη κυρίως των Άγγλων. Μετά των πόλεμο, η Πολωνία πέρασε στην σφαίρα επιρροής του Κουμμουνισμού και ύστερα από μια τεταμένη σχέση μαζί του, τελικά κατέληξε στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ και της ΕΕ το 2004. Πλέον πολλοί μιλάνε για το οικονομικό θαύμα της πολωνικής ανάπτυξης. Καθολική και συντηριτική, μα συνάμα νεανική και ευρωπαϊα, αυτή είναι η Πολωνία του σήμερα.

Αφήνοντας τα δυσάρεστα και επιστρέφοντας στις πριγκίπισσες, λέγεται ότι το αλάτι το έφερε στη χώρα η πριγκίπισσα Κίνγκα της Ουγγαρίας, όταν παντρεύτηκε τον Μπόλεσλαβ τον 5ο της Πολωνίας. Αφού έριξε τη βέρα της σε ένα αλατορυχείο στην Ουγγαρία, αυτό μυστηριωδώς έφτασε στην πόλη Βιελίτσκα σχετικά κοντά στην Κρακοβία. Ένα ορυχείο με βάθος μέχρι 100 μέτρα φτιάχτηκε για να εκμεταλλευτούν το κοίτασμα. Τον 20ο αιώνα, όταν η παραγωγή είχε ήδη μειωθεί, οι αριστοκράτες της εποχής έρχονταν για φαγητό και αναψυχή στο ορυχείο, θαύμαζαν τις αλατένιες κατασκευές, έκαναν ακόμη και βαρκάδα στις βοηθητικές δεξαμενές.

Δυο ακόμη αξιοθέατα σε σχετικά κοντινή απόσταση είναι το ξύλινο μοναστήρι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο Ντέμπνο από τον 13ο αιώνα και το στοιχειωμένο κάστρο της Νιετζίκα. Σύμφωνα με τον αστικό θρύλο, ο Andrzej Benesz ήταν απόγονος ενός τυχοδιώκτη προπάππου που πήγε στο Περού και παντρεύτηκε μια πριγκίπισσα των Ίνκα. Μετά από μια σειρά ατυχών θανάτων των προγόνων, ο Andrzej γεννήθηκε, μεγάλωσε και κατέληξε να βρει στο κάστρο της Νιετζίκα ένα kip, μια κατασκευή με κόμπους που περιείχε κωδικοποιημένο μήνυμα για το που βρισκόταν ένας θησαυρός των Ινκα. Δε θα μάθουμε ποτέ που ήταν ο θησαυρός, γιατί ο Andrzej πέθανε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, συνεχίζοντας την κατάρα όσων προσπάθησαν να οικειοποιηθούν τους θησαυρούς των Ινκα.

Κάθε ώρα της ημέρας στην κεντρική πλατεία της Κρακοβίας, από τον πύργο της Βασιλικής της Αγίας Μαρίας, ένας τρομπετίστας παίζει το ίδιο κομμάτι, το hejnał mariacki. Ο ύμνος όμως σταματάει κάπως απότομα. Λένε ότι τον 13ο αιώνα, την ώρα που ο τότε τρομπετίστας/φρουρός έδινε συναγερμό για μογγολική επιδρομή, ένα βέλος τον βρήκε στον λαιμό και η μελωδία κόπηκε στη μέση. Οι πύλες πρόλαβαν και έκλεισαν, η πόλη σώθηκε, εμάς μας έμεινε ένα κομμένο εμβατήριο τρομπέτας.