Introduction to daily Japan by belleelene ~~ – Issue #12

[Μια σειρά newsletter μέσω της πλατφόρμας Revue από το 2021, μεταφέρθηκαν στο belleelene.com για αρχειοθέτηση. Αρχική δημοσίευση: 2021/07/27. ]

Χρόνια και ζαμάνια, κοίτα ποιός θυμήθηκε να σου γράψει. Μετά από μία εκκωφαντική σιωπή εβδομάδων, αποφάσισα να μπω σε πρόγραμμα. Προς θεού καμία σχέση δεν έχει ότι τα τελευταία newsletter πήγαν άπατα, αυτά τα λένε οι κακές οι γλώσσες.

Στο θέμα μας λοιπόν, νομίζω ότι δε χωράει αμφιβολία ότι το θέμα των ημερών είναι οι, κατά έναν ολόκληρο χρόνο καθυστερημένοι, ολυμπιακοί αγώνες 2020 στο Τόκυο, την πρωτεύουσα της Ιαπωνίας. Καθότι οι εμβολιασμοί εδώ δειλά ξεπερνούν το 20% του πληθυσμού και τα σύνορα παραμένουν κλειστά σε μη κατοίκους για πάνω από χρόνο, παρόλο που η χώρα έχει περάσει ήδη 4 κύματα έξαρσης του ιού, οι ολυμπιακοί ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Ένα δυναμικό 80% του λαού αντιτίθεται στη διεξαγωγή των αγώνων εν μέσω πανδημίας, αν και μετά από την απόφαση ότι θα πραγματοποιηθούν πάση θυσία, οι περισσότεροι το αποδέχτηκαν σα γεγονός. Επιπλέον, έγιναν ίσα με 1000 σκάνδαλα, αλλά μικρότερα άλλα σοβαρότερα (βλ. συνθέτες, σκηνοθέτες), τα οποία άλλαξαν εντελώς τον καλλιτεχνικό σχεδιασμό. Κάπως έτσι έγινε η τελετή έναρξης των αγώνων, με το Τόκυο εν μέσω κατάστασης εκτάκτου ανάγκης και πλήθος διαδηλωτών ενάντια των αγώνων έξω από το γήπεδο. Πολλοί απογοητεύτηκαν από τη λιτή τελετή, η οποία είχε τάξει ‘cool japan’ και αναφορές στην ταινία σταθμό ΑΚΙΡΑ, ενώ τελική αποδείχτηκε μια λιτή τυπικότητα, αρμόζουσα στις περιστάσεις. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας στην ομιλία του απέφυγε να αποκαλέσει το γεγονός ‘γιορτή’, γιατί κάθε άλλο παρά γιορτή δεν ήταν υπό αυτές τις συνθήκες.

Ας δούμε λοιπόν τι παραπάνω μάθαμε για την Ιαπωνία σε αυτήν την τελετή έναρξης.

1. Ο ήσυχος χορός Butoh

Το Butoh είναι ένα είδος σύγχρονου χορού που εμφανίστηκε στη μεταπολεμική εποχή, στα 60ς. Τότε ήταν μια εποχή κοινωνικής αναταραχής και σύγχυσης, με την Ιαπωνία να προσπαθεί να απομακρυνθεί από τα εγκλήματα του παρελθόντος και να βρει τη θέση της στο σύγχρονο κόσμο. Η σύγχυση λοιπόν και η πρότερη κοντινή συνύπαρξη με το θάνατο γέννησαν αυτό το ομολογουμένως κριπουλιάρικο ρεύμα χορού, το Butoh (舞踏=χορός+βήμα). Βασικά χαρακτηριστικά της μορφής του είναι οι σχεδόν ολόγυμνοι, λιποβαρείς, χορευτές βαμμένοι με λευκή μπογιά. Οι κινήσεις είναι αργές και ομαλές, συχνά σπασμωδικές για να δώσουν ένταση στη σύγχυση. Έχει ξεπεράσει τα σύνορα της χώρας και υπάρχουν αρκετοί διεθνείς χορευτές. Το butoh είναι σίγουρα προτεινόμενο σε όσους αρέσει η darkιλα και ο τρόμος. Οι χορευτές με τα λευκά ρούχα και το meme με τον άντρα-θάνατο δεν είναι λοιπόν παρά μια αναφορά στον χορό αυτό. Τα κόκκινα χρώματα πάλι κάποια σχέση έχουν, εμφανίζονται στο Butoh, ίσως συμβολίζουν το αίμα; Πιθανόν, δε γνωρίζω παραπάνω.

2. Τα ξύλινα τραπέζια, τα υφασμάτινα ζιπουνάκια και οι κλακέτες

Μια χορευτική ακολουθία σε κάποιο σημείο της τελετής παραξένεψε τους θεατές, σε σημείο που η μητέρα μου με ρώτησε “γιατί βάλανε αυτή την αμερικανιά το tap dancing”. Αυτό που συνέβη ήταν ότι μάλλον θέλησαν να κάνουν κάτι παρόμοιο με το τέλος της ταινίας Zatoichi του Τακέσι Κιτάνο. Το Έντο 江戸 (το παλιό όνομα του Τόκυο, πριν γίνει πρωτεύουσα – 東京=ανατολική πρωτεύουσα), ήταν γεμάτο κατά πλειοψηφία από ξύλινα κτίσματα (γι’αυτό όλο καίγονταν), συνεπώς ήταν φημισμένο για τους ξυλουργούς του. Τα αμάνικα ζακετάκια (happi) και τα σανδάλια με τον ξύλινο πάτο με σχήμα π (geta), είναι αναπόσπαστα κομμάτια της αμφίεσης στα πανηγύρια τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι σειρές με τα χάρτινα φανάρια, είναι ακόμα μια αναφορά σε αυτό. Τα Ιαπωνικά πανηγύρια μπορούν να ταξινομηθούν χαλαρά σε τρία είδη: α) περιφορές φορητών ιερών (omikoshi) με μεγάλη παρέλαση, κάτι σαν το δικό μας επιτάφειο αλλά χαρούμενο, β) χορό Obon γύρω από μια ξύλινη κατασκευή με χάρτινα φανάρια γ) σόου με πυροτεχνήματα. Και στις τρεις περιπτώσεις εμφανίζονται από το πουθενά οι καθιερωμένοι πάγκοι με φαγητό του δρόμου και εμπορεύματα. Τα αληθινά φεστιβάλ έχουν ξεχειλίζουν ζωντάνια, ίσως οι περιορισμοί στον αριθμό χορευτών δεν βοήθησαν στο να αναδειχτεί η φεστιβαλική ατμόσφαιρα.Μια χορευτική ακολουθία σε κάποιο σημείο της τελετής παραξένεψε τους θεατές, σε σημείο που η μητέρα μου με ρώτησε “γιατί βάλανε αυτή την αμερικανιά το tap dancing”. Αυτό που συνέβη ήταν ότι μάλλον θέλησαν να κάνουν κάτι παρόμοιο με το τέλος της ταινίας Zatoichi του Τακέσι Κιτάνο. Το Έντο 江戸 (το παλιό όνομα του Τόκυο, πριν γίνει πρωτεύουσα – 東京=ανατολική πρωτεύουσα), ήταν γεμάτο κατά πλειοψηφία από ξύλινα κτίσματα (γι’αυτό όλο καίγονταν), συνεπώς ήταν φημισμένο για τους ξυλουργούς του. Τα αμάνικα ζακετάκια (happi) και τα σανδάλια με τον ξύλινο πάτο με σχήμα π (geta), είναι αναπόσπαστα κομμάτια της αμφίεσης στα πανηγύρια τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι σειρές με τα χάρτινα φανάρια, είναι ακόμα μια αναφορά σε αυτό. Τα Ιαπωνικά πανηγύρια μπορούν να ταξινομηθούν χαλαρά σε τρία είδη: α) περιφορές φορητών ιερών (omikoshi) με μεγάλη παρέλαση, κάτι σαν το δικό μας επιτάφειο αλλά χαρούμενο, β) χορό Obon γύρω από μια ξύλινη κατασκευή με χάρτινα φανάρια γ) σόου με πυροτεχνήματα. Και στις τρεις περιπτώσεις εμφανίζονται από το πουθενά οι καθιερωμένοι πάγκοι με φαγητό του δρόμου και εμπορεύματα. Τα αληθινά φεστιβάλ έχουν ξεχειλίζουν ζωντάνια, ίσως οι περιορισμοί στον αριθμό χορευτών δεν βοήθησαν στο να αναδειχτεί η φεστιβαλική ατμόσφαιρα.

3. Το παραδοσιακό θέατρο

Noh, Kabuki, Kyougen, Bunraku, Rakugo. Όπως στην αρχαία Ελλάδα το δραματικό θέατρο χωρίζεται σε τραγωδία και κωμωδία, έτσι και το ιαπωνικό θέατρο χωρίζεται στις τραγωδίες (Noh, Kabuki) και τις κωμωδίες (Κιόγκεν). Επιπλέον, διαθέτει δική του φόρμα για standup comedy (Rakugo) και θέατρο μαριονέτας (Bunraku). Η διαφορά μεταξύ Noh και Kabuki έγκειται κυρίως στις τάξεις που το παρακολουθούσαν. Έτσι το Noh παιζόταν στην αυτοκρατορική αυλή για υψηλά ιστάμενους και αφηγούνταν κατά βάση τη μυθική ιστορία του βασιλείου, ενώ το Kabuki ήταν προς τέρψιν των λαϊκών στρωμάτων και είχε απλούστερη γλώσσα. Το Kyougen ήταν κωμικά διαλείμματα και φάρσες με απλή γλώσσα εν μέσω των παραστάσεων Noh. Ο χαρακτήρας στην τελετή έναρξης είναι από το Kabuki και ανήκει στην κατηγορία των Aragoto, δηλαδή σούπερ ήρωες ή σούπερ κακοί με περίπλοκα κοστούμια.

4. Λογοπαίγνια

Κάποια στιγμή εμφανίστηκε μια φάρσα με τα φώτα του σταδίου και αν παρατηρήσει κανείς την κονσόλα ελέγχου, τα ονόματα των κουμπιών είναι όλα ονόματα ψαριών γραμμένα από δεξιά προς τα αριστερά. Tako = χταπόδι, Shako =μια περίεργη γαρίδα, Fugu = ένα νόστιμο-αλλά-δηλητηριώδες ψάρι, Toro=τόνος, Saba=σκουμπρί

5. Η σειρά εμφάνισης των χωρών

Μιας και τα ιαπωνικά έχουν τρια αλφάβητα από τα οποία κανένα δεν είναι το λατινικό, η παρουσίαση των χωρών έγινε με την σειρά του ιαπωνικού αλφαβήτου κατακάνα. Τα κατακάνα χρησιμοποιούνται για να γράψουν ξένες λέξεις (όπως είναι προφανώς τα ονόματα ξένων χωρών), αλλά και κάθε ιδεόγραμμα έχει αντίστοιχα κατακάνα με βάση τον ήχο του. Οι χαρακτήρες είναι συλλαβογράμματα τα οποία χωρίζονται ανά πέντε με συνδυασμούς των φωνηέντων α,ι,ου,ε,ο. Γι αυτό η Ιρλανδία (アイルランド) και η Ισλανδία (アイスランド) βγήκαν στην αρχή. Οι ήχοι g~, z~, p~, b~ σχηματίζονται από τα k~, s~, h~ με τη προσθήκη μικρών τόνων πχ グ、ズ、プ、ブ.

Οι φωτογραφίες είναι από: Guardian, Getty Images και 3web.ne.jp

Πώς σας φάνηκαν αυτά που μάθατε;

Τα ξέρατε όλα; Ξέρατε και όλα τα τραγούδια από βιντεοπαιχνίδια που έπαιξαν; Μπράβο έχετε αφιερώσει πολύ χρόνο μελετώντας την Ιαπωνία. Πάρτε και δυο αρθράκια να ικανοποιήσουν την ακόρεστη όρεξη σας.

Εβδομαδιαίο ποστ στο blog

Μήπως είδατε τον Χαττόρι Χάνζο;

Έχετε ακούσει την ιστορία του φαντάσματος της Γιοτσούγια (四谷); Δεκάδες ταινίες έχουν βγει με αναφορές σε αυτή τη δημοφιλή λαϊκή ιστορία, η οποία εκτυλίσσεται στην ομώνυμη γειτονιά του Τόκυο, κοντά στα ανάκτορα-ξενώνα της Ακασάκα. Εκεί γύρω, ανάμεσα…

Keep reading

Τα λέμε την άλλη βδομάδα!

Did you enjoy this issue?

More issues

%d bloggers like this: