Τοκέι-τζι: Ο ναός των χωρισμένων

Τα σύνορα δεν μπορούσαν να ανοίξουν σε πιο κατάλληλη περίοδο (duh, έπρεπε να είχαν ανοίξει πριν δυο χρόνια αλλά τέλος πάντων). Η εποχή του κογιό (紅葉) δηλαδή των κόκκινων φύλλων, είναι για μένα οριακά πιο όμορφη από την εποχή των ανθισμένων κερασιών. Ένα από τα πιο όμορφα σημεία για να απολαύσει κανείς κατακόκκινα σφενδάμια (μομίτζι εις την ιαπωνική) είναι ο νομός Καναγκάβα. Το σήμα κατατεθέν της σεζόν είναι το Χακόνε, αλλά αυτή τη φορά, θα δούμε ότι η Καμάκουρα είναι εξίσου ισχυρή αντιπρόταση.

Ξεκινάμε την εξόρμηση από τον σταθμό τρένου Κίτα-Καμάκουρα. Η πρώτη στάση είναι ένας ναός που ανήκει στην σέκτα Ρινζάι του βουδισμού Ζεν, μικρός μεν, αλλά εξαιρετικά σημαντικός. Πρόκειται για το ναό Σοκοζάν Τοκέι-τζι (松岡山東慶寺), που ιδρύθηκε από την φατρία των Χότζο το 1285. Το εναλλακτικό του όνομα είναι Ενκίρι-ντέρα (縁切り寺) ή Κακεκόμι-ντέρα (駆け込み寺) που σημαίνει ναός της τελευταίας στιγμής ή αλλιώς καταφύγιο γυναικών. Μπορείτε να μαντέψετε γιατί;

Που λέτε ο ναός Τοκέι-τζι ιδρύθηκε ως μοναστήρι γυναικών από την Κακουσάν-νι, τη σύζυγο του Χότζο Τοκιμούνε, του αντιβασιλέα στη θέση του Σογκούν της Καμάκουρα (οι Χότζο είχαν πάρει των αέρα τον Μιναμότο και ουσιαστικά βασίλευαν αυτοί). Όπως πρόσταζε η παράδοση της εποχής, όταν ο επιφανής σύζυγος πέθαινε, η σύζυγος έπρεπε να απομονωθεί από τα κοινά και να γίνει μοναχή, ίσως για να μην καταστρώνει συνωμοσίες ως βασιλομήτωρ. Αυτήν την εξαιρετική εποχή της ιστορίας, οι νόμοι περιείχαν δικλείδες για να μπορούν οι άντρες να χωρίζουν τις γυναίκες τους, αλλά όχι το αντίστροφο. Για τον σύζυγο, αρκούσε να γράψει ένα γράμμα τριών γραμμών, το Μικουντάριχαν, που έγραφε κάτι σαν «Σε χωρίζω για δικούς μου λόγους, άντε στο δρόμο σου και παντρέψου όποιον θες». Δεν χρειαζόταν καμία αιτιολογία παραπάνω, μπορούσε απλά να διώξει τη γυναίκα. Τι συνέβαινε όμως αν μια σύζυγος δεν περνούσε καλά στο γάμο της, αν ο σύζυγος είχε δεκάδες παλλακίδες, ήταν μέθυσος ή σαδιστής;

Λοιπόν, οι καλές μοναχές του Τοκέι-τζι το άνοιξαν ως καταφύγιο κατατρεγμένων και κακοποιημένων γυναικών, μια δράση που κράτησε σχεδόν 600 χρόνια. Η πρακτική αυτή ήταν τόσο αξιοσέβαστη, που αν μια γυναίκα έμενε στο μοναστήρι για τρία χρόνια (αργότερα μειώθηκε σε δύο), τότε θεωρούνταν επισήμως διαζευγμένη με την εξουσιοδότηση του Σογκουνάτου. Σε αυτό βοηθούσε και η πολιτική ισχύς των μοναχών του ναού, στις τάξεις των οποίων βρίσκονταν ακόμα και πριγκίπισσες. Ακόμα και η εγγονή του Τογιοτόμι Χιντεγιόσι, του Μεγαλέξαντρου της Ιαπωνίας, διετέλεσε ηγουμένη με το όνομα Τενσου-νι. Ήταν τέτοια η ισχύς των μοναχών, ώστε δεν χρειαζόταν να υποκλίνονται όταν συναντούσαν την παρέλαση κάποιου φεουδάρχη. Είναι χαρακτηριστική η παρακάτω ιστορική λεπτομέρεια. Ένας φεουδάρχης της Φουκουσίμα κυνήγησε έναν υποτελή του άρχοντα επειδή τον πρόδωσε. Ο δεύτερος είχε στείλει την γυναίκα και τα παιδιά του στο Τοκέι-τζι για ασφάλεια. Όταν ο φεουδάρχης πήγε στο μοναστήρι να ζητήσει την οικογένεια του προδότη για να τους σκοτώσει, η Τενσου-νι βγήκε στην είσοδο και του είπε ότι αν τολμήσει να μπει να τους πάρει με τη βία, τότε η ίδια θα αυτοκτονήσει. Μπροστά στην δύναμη του ονόματος της Τενσου-νι και την προστασία του Σογκουνάτου, ο φεουδάρχης υποχώρησε και έφυγε με άδεια χέρια.

Τις καλές εποχές, στο Τοκέι-τζι ανήκε σε ένα σύμπλεγμα από πέντε γυναικεία μοναστήρια, με το όνομα Αμάγκοζαν (尼五山), αλλά δυστυχώς είναι το μόνο που διατηρείται ακόμη. Το 1902, το καθεστώς του ναού άλλαξε ώστε πλέον να υπάγεται στον διπλανό ναό Ενγκάκου-τζι και ο ηγούμενος να είναι άντρας. Λίγα χρόνια πριν, κατά την μεταρρύθμιση Μέιτζι, όταν το αντι-θρησκευτικό αίσθημα ήταν ισχυρό, το μοναστήρι έχασε τους πατρόνες του και είχε καταλήξει με μόνο μία μοναχή, την υπηρέτριά της και μια γάτα. Ωστόσο, αυτή η μία πήγε στο Σικάγο σε ένα συνέδριο να δώσει ομιλία για τον Ζεν βουδισμό. Η ομιλία της μεταφράστηκε στα αγγλικά από τον Ντ.Τ. Σουζούκι και κάπως έτσι ο Ζεν βουδισμός είναι πιο γνωστός στη δύση αντί του επικρατούντα Σότο βουδισμού.

Σήμερα ο ναός είναι ήσυχος και ταπεινός, αλλά διατηρεί μια έντονη ατμόσφαιρα σεβασμού. Υπάρχουν πια νόμοι για τα διαζύγια των γυναικών, εξάλλου, οπότε δεν έχει ιδιαίτερη επισκεψιμότητα. Για να φτάσει κανείς, πρέπει να ανέβει την πέτρινη σκάλα και να περάσει την πύλη με την αχυρένια σκεπή. Στον κήπο κυριαρχούν τα έντονα κόκκινα σφεντάμια. Έχει ένα κτίριο με παγκάκια και θέα προς τον κήπο και ένα δεύτερο κτίριο που στεγάζει τους θρησκευτικού θησαυρούς και το πολύτιμο άγαλμα της θεάς Κάννον. Έχει επίσης ένα μικρό νεκροταφείο με τάφους διάσημών καλλιτεχνών και συγγραφέων, όπως της Ταμούρα Τοσίκο (φεμινίστρια συγγραφέας), του Σασάκι Νομπουτσούνα (ποιητής Τάνκα), της Μασούγκι Σιζούε (γνωστή για τα αυτοβιογραφικά της κείμενα) και του Τακάμι Τζούν (συγγραφέας, αδερφός του Ναγκάι Κάφου).

Μετά τη βόλτα στο ναό και το μικρό μουσείο, αξίζει κανείς να επισκεφτεί το διπλανό και πολύ μεγαλύτερο συγκρότημα ναών Ενγκάκου-τζι (θα το δούμε μαζί στο επόμενο άρθρο). Για τους πιο αθλητικούς τύπους, ένα μονοπάτι πίσω από το ναό οδηγεί στο κεντρικό μονοπάτι ορειβασίας προς τον μεγάλο βούδα του Κοτοκου-ιν. Εναλλακτικά, η Καμάκουρα διαθέτει αρκετά μικρούλικα και κομψά καφέ, με τσάι μάτσα και παραδοσιακά γλυκά. Όσο περπατάτε προς το κέντρο, να έχετε το μάτια σας ανοιχτά για περίεργα αυτοκίνητα αλλά και για περίεργες εκθέσεις, όπως αυτή της φωτογράφου Μιτσίκο Κον, που πέτυχα τυχαία. Τα λέμε στο επόμενη φορά, για το Ενγκάκου-τζι! Μέχρι τότε γράψτε μου ό,τι σκέφτεστε στα σχόλια και μοιραστείτε το άρθρο με τους φίλους σας!